ทำไมพุทธศาสนาเสื่อมหายไปจากอินเดีย ทัศนะ อาจารย์เสถียร โพธินันนะ

ปติ ตันขุนทด

     
       อาจารย์เสถียร  เป็นผู้มีความเชี่ยวชาญทางพระพุทธศาสนาของประเทศไทยท่านหนึ่ง   ท่านเคยเป็นอาจารย์บรรยายวิชาประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนามหายาน   อยู่ที่มหามกุฏราชวิทยาลัย  เป็นเวลา  ๑๖  ปี  ระหว่าง  พ.ศ.
๒๔๙๔  - ๒๕๐๙  ได้ใหความเห็น  หรือทัศนะถึงสาเหตุที่พระพุทธศาสนาเสื่อมหายไปจากอินเดียไว้อย่างดีว่า

@ปัญหานี้  ได้นำความประหลาดใจอย่างใหญ่หลวงให้เกิดแก่นักประวัติศาสตร์มาแล้วว่า  เหหตุใดพระพุทธศาสนา
ซึ่งอุบัติขึ้นในประเทศอินเดีย  มีประชากรที่นับถือติดต่อกันมาถึง  ๑๗  ศตวรรษ  แต่แล้วกลับไม่ปรากฎแม้แต่เพียงในความฝันของชาวอินเดียยุคต่อมาเลย  ชาวอินเดียมองพระพุทธศาสนาอย่างคนแปลกหน้า   อะไรเป็นสาเหตุให้เป็นเช่นนั้น     ความข้อนี้มีผู้วินิจฉัยต่าง  ๆ  แต่สำหรับมติส่วนตัว  เห็นว่าเหนื่องจากสาเหตุดังต่อไปนี้

     ๑  ในขณะที่พระพุทธศาสนารุ่งเรืองที่สุด  แม้ในสมัยพุทธกาลเอง  ประชาชนส่วนใหญ่ก็ยังนับถือศาสนาพราหมณ์
อยู่อย่างมั่นคง  ศาสนาพราหมณ์ไม่ได้เสื่อมไปเพราะความเจริญของพระพุทธศาสนา

     ๒  ในสมัยหลังพุทธกาล   แม้จะมีพระมหากษัตริย์  เช่นพระเจ้าอโศกมหาราชเกิดขึ้น   แต่ก็คงรักษาแนวของพระพุทธองค์  คือการไม่เบียดเบียนศาสนาอื่น  พระพุทธเจ้าทรงตั้งศาสนาขึ้น  ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อล้มล้างศาสนาพราหมณ์   คติข้อนี้ทำให้พระพุทธศาสนาไม่สามารถจะทำให้มีอำนาจเด็ดขาดทางการเมือง   แล้วใช้อิทธิพลทางการเมืองนั้น  ฝังรากศาสนาลงในใจประชาชนทั้งหมด   ซึ่งต่างจกาศาสนาคริสเตียน  หรือศาสนาอิสลาม   เมื่อแผ่ไปที่ไหน   ก็ใช้อิทธิพลทางการเมืองกำจัดศาสนาตรงกันข้าม   เพราะฉะนั้น  ประเทศที่ไม่เคยนับถือ  ๒  ศาสนานี้มาก่อนเลย  เมื่อถูก
ครอบงำจาก  ๒  ศาสนานี้ทางการเมือง   ศาสนาเดิม  วิฒนธรรมเดิมจึงถูกถอนรากถอนโคน   ผิดกับพระพุทธศาสนา  เมื่อแพร่เข้าไปประเทศที่เขามิได้นับถือมาก่อน  ก็อะลุ้มอล่วยปรองดองกับศาสนาท้องถิ่น  เกลือกกลั้วผสมผสาน
กันไป