....ขุนช้างขุนแผน ตอนเณรจิ๋วลงไปตามเถรขวาด

"เพชรสังคีต"

ตามที่เสภาฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ จัดให้ตอน "จระเข้เถรขวาด" เป็นตอนสุดท้ายของเสภาขุนช้างขุนแผนฉบับหอพระสมุดฯ โดยใน "ตำนานเสภา" ของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวไว้ว่า เหตุที่ไม่ชำระพิมพ์เสภาต่อจากตอนจระเข้เถรขวาด เนื่องจากไม่มีสาระทางวรรณคดี 
         ผมจึงอาจเอื้อมเอาวรรณคดีไทยมาแต่งต่อ เป็นตอน "เณรจิ๋วลงไปตามเถรขวาด" ต่อจากตอน "จระเข้เถรขวาด" ที่มีความย่อๆว่า
         หลังจากเถรขวาดถูกพลายชุมพลจับได้ว่าทำเสน่ห์ให้นางสร้อยฟ้า ภริยาจมื่นไวยวรนารถ (พลายงาม) จึงถูกจับจะนำไปประหารชีวิต กับเณรจิ๋วอีกคนฐานสมรู้ร่วมคิด แต่กลางดึกคืนนั้น ขณะที่ผู้คุมหลับใหล เถรขวาดได้อ่านมนต์เสดาะโซ่ตรวนออกทั้งหมด แล้วแปลงกายเป็นจระเข้หนีไปโดยเณรจิ๋วเถรขวาดอ่านมนต์ให้แปลงเป็นจระเข้น้อยเกาะหลังไปด้วย ส่วนนางสร้อยฟ้าถูกขับให้กลับเมืองเชียงอินทร์ไม่ประหารชีวิตเพราะนางศรีมาลา (ภริยาหลวงจมื่นไวย) ขอว่านางกำลังท้อง
         เมื่อเถรขวาดหนีกลับมาอยู่เชียงอินทร์ก็ได้เป็นที่ "สังฆราชามลาวงศ์" คือสังฆราชของเมืองลาว คิดแค้นพลายชุมพลอยู่ไม่รู้หาย จึงตัดสินใจจะลงไปอยุธยา โดยแปลงเป็นจระเข้ลงไป เที่ยวกัดคนตายนับร้อย หมอจระเข้ที่ไหนมาก็แพ้หมด ร้อนไปถึงสมเด็จพระพันวัสสา จึงสั่งให้พลายชุมพลลงไปจัดการ พลายชุมพลให้วิชาอาคมต่างๆดูก็รู้แน่ว่าเป็นจระเข้มนต์ จึงกำราบเสีย ความแตกสุดท้ายจระเข้กลายเป็นเถรขวาด สมเด็จพระพันวัสสากริ้วเถรขวาดมาก รับสั่งให้ประหารชีวิต  เถรขวาดหนีไปไหนไม่รอดถูกฆ่าตัดหัวเสียบประจาน
         แต่ก่อนที่เถรขวาดจงลงมานั้น ได้บอกเจ้าสร้อยฟ้า และสั่งกับเณรจิ๋วว่าหากพ้นสามเดือนยังไม่กลับมา ให้ลงไปตาม แต่ในฉบับหอพระสมุดทรงชำระเสภาพิมพ์แต่เพียงนั้น ผมจึงได้ช่องท่างที่จะเขียนต่อ ด้วยเห็นว่าความยังค้างอยู่ จึงคิดต่อเติมให้แยกออกไปอีกทางหนึ่งของเรื่องขุนช้างขุนแผน ด้วยใจรักในวรรณคดีไทย หาได้จะเปรียบเทียบฝีมือกวีชั้นก่อนไม่
        จะควรมิควรประการใดขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของท่านผู้อ่าน โดยจะทยอยนำมาลงทุกวันศุกร์จนกว่าจะจบตอน "เณรจิ๋วลงไปตามเถรขวาด" แล้วจะสำรวจความคิดเห็นว่าบังควรที่จะเขียนต่อไปหรือไม่ครับ
บทเดิมจากตอนจระเข้เถรขวาด (ตอนจบ)
...พระนายไวยนำหน้าออกมาพลัน
ถึงบ้านบอกบิดาหาช้าไม่ ต่างดีใจปรีดิ์เปรมเกษมสันต์
ทั้งวงศ์ญาติชื่นบานสำราญครัน อยู่เป็นสุขทั่วกันแต่นั้นมา ฯ
ต่อไปเป็นตอนเณรจิ๋วลงไปตามเถรขวาด ๑
๏ จะกล่าวถึงเณรจิ๋วเมืองเชียงอินทร์  ครั้นสุริยากระจ่างสิ้นตื่นล้างหน้า
แล้วนึกคิดครวญคะนึงถึงหลวงตา  จนป่านนี้ยังไม่มาเชียงอินทร์
ให้หวั่นหวั่นครั่นคร้ามขามจิต  คิดคิดเร่าร้อนฤทัยถวิล
เมื่อคราไปสั่งไว้ยังได้ยิน   ถึงสามเดือนถ้าไม่สิ้นจะกลับมา
นี่ก็สามเดือนปลายแล้วหนาพ่อ  เป็นไฉนนี่หนอหลวงตาขา
ฤๅอ้ายไวยมันอาจอหังการ์  เคี่ยวเข็ญเข่นฆ่าพระอาจารย์
จำจะลงตามเรื่องไปเมืองใต้  ตามหลวงตาสั่งไว้ให้แตกฉาน
คิดแล้วลุกพลันมิทันนาน   จะเข้าไปแจ้งการเจ้าสร้อยฟ้า
นุ่งห่มจีวรไหมย้อม   เครื่องรางใส่ย่ามพร้อมพาดบ่า
แล้วร้องเรียกเด็กวัดที่ศรัทธา  เฮ้ยอ้ายทองมึงมานี่ไวไว
กูจะขึ้นไปเฝ้าเจ้าสร้อยฟ้า  จะไปตามหลวงตาที่เมืองใต้
มึงอยู่นี่ดูกุฏิอย่านอนใจ   เมื่อไรกลับมาอย่าให้รก
ข้าวของกองไว้อยู่กล่นเกลื่อน  อย่าได้แชเชือนทำหล่นตก
อ้ายทองพยักหน้าอยู่งกงก  มึงไม่ดูกูสิชกเป็นเสี่ยงไป
สั่งเสร็จออกมาพลันมิทันนาน  ถึงทวารตำหนักจันทน์โตใหญ่
พวกนางกำนัลอยู่ข้างใน   แปลกใจเยี่ยมหน้าออกมาดู
เอะเณรน้อยน้อยมาหาใคร  นุ่งห่มสไบไหมดูงามหรู
เณรว่าฉันเป็นศิษย์เถรขวาดครู  เจ้าสร้อยฟ้านั้นอยู่ตำหนักใด
นางกำนัลว่าอ้อมาขอเฝ้า   เชิญสิเจ้าเข้ามาอย่าช้าได้
เจ้าสร้อยฟ้านางอยู่ข้างใน  รออยู่นี่ฉันจะไปกราบทูล ฯ
๏ ครานั้นจึงโฉมเจ้าสร้อยฟ้า  ราชธิดาเชียงอินทร์มไหศูรย์
กับพลางยงวงศ์นพรัฐแก้วกูน  บริบูรณ์อยู่ในตำหนักจันทน์
แปดปีแต่เมื่อจากอยุธยา   ผ่านฟ้าโปรดให้ขับมาคราวนั้น
จากพระไวยหวนไห้อาลัยครัน  ยังโศกาจาบัลย์อยู่มิคลาย
ครั้นสนมกำนัลคลานเข้ามา  แสร้งหน้ายิ้มแย้มแอร่มฉาย
นางกำนัลทูลแจ้งจนสิ้นปลาย  มิได้ชายดูพักตร์นางเทวี
สร้อยฟ้าจึงว่าให้เข้ามา   เร็วเถิดหวากูจะบาปไม่พอที่
ให้ตากแดดร้อนอยู่ใยไม่เข้าที  ร่มมีไปรับท่านเข้ามา
นางกำนัลรับสั่งเจ้านางน้อย  ค่อยค่อยขยับลุกออกมาหา
แจ้งการเณรว่าพระธิดา   ให้มานิมนต์ไปบัดนี้ ฯ
๏ ครานั้นเณรจิ๋วธรรมโชติ  เดินเร็วล่วงโลดไปจากที่
ครั้นเห็นพระพักตร์นางเทวี  จึงว่าเณรนี้จะขอลา
จะไปตามอาจารย์ที่เมืองใต้  ป่านฉะนี้เป็นจะไดไม่รู้หวา
บอกสามเดือนแล้วจะกลับมา  หากเกินนั้นอย่าช้าจงไปตาม
นี่สามเดือนปลายแล้วหนาแม่  เณรก็ได้แต่นึกเกรงขาม
ให้คิดหวาดหวั่นครั่นคร้าม  จำจะลงสืบความไปตามมี
เจ้าสร้อยฟ้าว่าโอ้พุทโธ่เจ้า  หลวงเถรเฒ่ายังไม่กลับมาหรือนี่
จึงว่าเณรอย่างนั้นอย่าช้าที  ช้างมีเราจะให้เณรไป
กับบ่าวไพร่ไว้หุงหาอาหาร  กว่าจะเจอพระอาจารย์ที่เมืองใต้
สร้อยฟ้าเร่งว่าจงคลาไคล  ได้ความอย่างไรให้รีบมา ฯ
๏ เณรจิ๋วฟังว่าทำหน้าม่อย  เอิกเกริกไปหน่อยเจ้าแม่ขา
ลาวขี่ช้างลงไปถึงอยุธยา   อ้ายชุมพลจะสงกาจะมาดู
แม้มันพบตัวเณรเห็นจำได้  จะตีต่อยลงไว้ให้อดสู
จะไม่ทันได้ตามหลวงตาครู  ตัวจะแยกเป็นคู่ไม่คืนมา
สร้อยฟ้าได้ฟังแล้วนิ่งคิด   เณรจะสิ้นชีวิตเพราะตัวข้า
แล้วคิดแยบคายด้วยปัญญา  ว่าบอกเณรพลันทันใด
ถ้าอย่างนั้นเราจะให้เสื้อผ้า  แล้วแปลงกายาไปเมืองใต้
เป็นมาณพน้อยค่อยไป   แม้ได้ข่าวแล้วจงคืนมา
จึงสั่งนางกำนัลที่อยู่เฝ้า   จงไปเอาเงินทองแลเสื้อผ้า
จะให้เณรลงไปอยุธยา   ตามสังฆราชาอาจารย์ ฯ
๏ รับประทานเสร็จพลันมิทันช้า  ออกมาขึ้นช้างที่หน้าฉาน
รีบไปใจเกรงมิทันการ   เร่งข้าอลหม่านมาตามทาง
ผ่านหน้าอารามเมืองเชียงอินทร์  ดวงใจไห้ถวิลหม่นหมาง
แลดูช่อฟ้าระกาพลาง   ครวญครางกำสรดโศกี
โอ้ว่าป่านฉะนี้หลวงตาครู   จะอยู่หนใดไม่รู้ที่
สามเดือนปลายเหมือนว่าไม่ปราณี  ทอดทิ้งศิษย์นี้อยู่เดียวดาย
แม้หลวงตายังอยู่จะบ่นพร่ำ  เณรก็เลี่ยงประจำทำหน่าย
บัดนี้อาภัพมากลับกลาย   เป็นตายโอ้เณรมิรู้เลย
ตะลึงแลเหลียวลับพระอาวาส  เหมือนดวงใจจะขาดแล้วกูเอ๋ย
จึงชักม่านบังพระพายที่รำเพย  ก่ายเกยหมอนหลับระงับไป ฯ
************************************ 
(ต่อตอน ๒ วันศุกร์หน้า)