วันปิยมหาราช รัชกาลที่5 ทรงเป้นห่วงคนไทยทุกคน และประเทศไทย

ทรายกะทะเล

การปฏิรูปการทหาร
ทหารมหาดเล็ก ภาค ๑ รักษาพระองค์ ปลายสมัยรัชกาลที่ ๕ - ๖
การจัดการทหารแบบใหม่ ได้ริเริ่มมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ มีการฝึกหัดทหารให้เป็นแบบทหารตะวันตก เช่นมีกองรักษาพระองค์อย่างยุโรป กองทหารหน้า ฯลฯ พราะบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ห้ว ทรงสืบทอดพระราโชบายนี้จากสมเด็จพระบรมราชชนก และเนื่องจากสถานการณ์ของประเทศเปลี่ยนแปลงไปมาก ชาติตะวันตกรุ่งเรืองขึ้นในด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีใหม่ ๆ ประกอบกับการเผยแพร่ลัทธิจักรวรรดินิยมของชาติมหาอำนาจตะวันตก ทำให้เกิดความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่จะต้องจัดการปฏิรูปการทหารตามแบบสากล ทั้งในด้านการเกณฑ์คนเป็นทหารอาวุธยุทโธปกรณ์ การฝึกหัด และการจัดสายบังคับบัญชา 
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ห้ว ทรงจัดการทหารให้มีระเบียบและประสิทธิภาพยิ่งขึ้นโดยตราพระราชบัญญัติจัดการทหาร พ.ศ. ๒๔๓๐ จัดตั้งกรมยุทธนาธิการ รับผิดชอบในการดำเนินงานและบังคับบัญชากรมทหารบก ทหารเรือ อย่างใหม่ทั้งหมด ให้เป็นระเบียบแบบแผนเดียวกันทุกกรม ในขณะที่กระทรวงกลาโหมมีหน้าที่เพียงแต่ดูแลหัวเมืองภาคใต้และประเทศราชบนแหลมมลายู และต่อมามีหน้าที่ดูแลภารกิจการทหารเรือและกรมที่เกี่ยวข้องกับกิจการทหารบางกรม นับว่าเป็นการจัดกำลังเป็นกองทัพสำหรับประเทศไว้ตั้งแต่ยามปกติ สืบเนื่องจากวิกฤตการณ์ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ.๒๔๓๖) หรือกรณี วิกฤตการณ์ปากน้ำ มีผลทำให้ไทยต้องทบทวนนโยบายการจัดการทหารใหม่ เพราะตระหนักว่าสมรรถภาพกองทัพไทยไม่เข้มแข็งพอ จึงนำมาสู่นโยบายรวมทหารทั้งหมดเข้าไว้ในกระทรวงเดียวกัน คือกระทรวงกลาโหม
           ในส่วนของการเกณฑ์คนเป็นทหารนั้น การดำเนินการต้องประสบปัญหาหลายประการ เนื่องจากความผูกพันในระบบไพร่ ซึ่งเกี่ยวพันกับผลประโยชน์ของบุคคลหลายฝ่าย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทรงดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยวิธีการผ่อนปรนยกเลิกการเกณฑ์แรงงาน และการสังกัดมูลนาย ตามกรมกองต่าง ๆ จนในที่สุดมีการประกาศพระราชบัญญัติเกณฑ์ทหารเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๘ ในบางมณฑลเพื่อให้ได้ทหารจำนวนมากพอที่จะประจำการและผึกหัดระเบียบวินัยแบบใหม่ และได้ทยอยประกาศใช้พระราชบัญญัติเกณฑ์ทหารนี้ไปทั่วราชอาณาจักร