ยายทนง คงไทย ตอน ๓

อารีณา

ยายแก่มากแล้ว หากใครจะถามยายว่า มีสิ่งใด ที่ทำให้ยายจดจำได้มากมายที่สุดในชีวิตรนี้ ก็คงจะต้องบอกว่า มันช่างเยอะเหลือเกิน ชีวิตของยายผ่านมาทั้งทุกข์และสุขเป็นชีวิตธรรมดาๆของผู้หญิงคนหนึ่งที่เคยที่เคยเปรี้ยวและเก่ง ของยุคที่ผู้หญิงรุ่นยายยังสาว ยายทำงานและเลี้ยงลูกเองสร้างฐานะด้วยตัวเอง เป็นหนี้เป็นสิน เงินผ่อน มันเป็นสมัยของยุคคนรุ่นยายยังสาว ความเป็นแม่ ของผู้หญิงตัวเล็กๆอย่างยาย ความเก่ง ความสามารถ ความอดทน หยิ่งทะนงในศักดิ์ศรี อยู่ในทุกหยด ของเม็ดเลือดสีแดงอันเข้มข้น ทำไมผู้หญิง จะมีไม่ได้  ยายทนง จึงเป็นคนแก่ที่อวดดื้อถือดีบ่ยั่นใคร ใครๆก็รู้ แกรักลูกๆมาก ยายมีหมาเลี้ยงไว้หลายตัว ยายเป็นเด็กกำพร้า ตั้งแต่เด็ก  ดังนั้นเพื่อน คนแรก ที่มีความผูกพันต่อกันอย่างลึกซึ้งคือลูกหมาพันธ์ไทยตัวเล็กๆ ที่ชื่อว่า ส้มตำ
ฉันคุยกับยาย นานพอดู คุณแก้ว กับน้องกรอง ชอบขนมที่แกทำให้เด็กๆกิน เล่นเพลิดเพลินกับหมาหลายๆตัวของ แก ยายนง เป็นคนสะอาด และใจดี แต่ก็น่าเป็นห่วง แกมาอยู่คนเดียว ในบ้านสวน หลังเล็กๆ ลูกหลานแกไปใหนซะหนอ ปล่อยให้แม่แก่ๆ กับหมาอีกตั้งหลายตัว มาอยูแบบลำพัง เจ็บป่วยใครจะดูแล พาไปหาหมอ แกขับรถได้ แต่สภาพอย่างยาย คงไม่มีความสามารถ ขับไปไกลๆ ในถนนใหญ่ได้แล้ว  ความเป็นหญิงเก่ง สมัยสาวๆ กับสภาพ ที่ วัยชรา ไม่มีลูกหลานดูแล  คนแก่ตัวคนเดียว ตามลำพัง กับหมา น่าสงสารเหลือเกิน
ยายกับฉัน และครอบครัว ของฉัน มีความผูกพันกันมากขึ้น อาจารย์ ธนบัติ สามีไม่รังเกียจที่ ฉันและลูกๆ ไปเยี่ยมเยียนยาย  ทุกครั้งที่ฉัน เดินผ่านรั้วบ้าน เด็กๆจะเรียกคุณยายนง  เราจะเห็นแกจะนั่งอ่านหนังสือ  และจะดีใจ กระตือลือล้นทุกครั้ง ที่เห็นฉันและลูกๆ ยาย จะเล่าชีวิตสมัยเด็กๆของแก มันเป็นเรื่องราวที่ยาวนานมาก ของชีวิตเด็กๆ เมี่อ ห้าสิบ หกสิบปีมาแล้ว  ฉันนึกภาพไม่ออก แต่ สิ่งที่ยายเล่า ชีวิตคนสมัยนั้น ทำไมนะ จึงเรียบง่ายและมีความสุขจัง
ความทรงจำในวัยเยาว์ ของยาย สว่างพร่างพราย เหมือนเพิ่งผ่านไปเมื่อวานมันเป็นภาพในความทรงจำ ของบ้าน ทรงไทยหลังใหญ่ปัจจุบันนี้ เราคงไม่มีวันได้รู้ว่า สภาพที่แวดล้อมในตอนนั้น คือต้นไม้ มากมาย ต้นกล้วย มีสภาพเหมือนป่า แทบไม่น่าเชื่อว่า นั่น บ้านพักข้าราชการ  เมืองไทยเรา ห่างจากปัจจุบัน เพียงแค่ ห้าสิบ หกสิบปี เราจะมีต้นไม้ มากมายอุดมสมบูรณ์ขนาดนั้นทั้งๆที่ ณ ที่ตรงนั้น ยังเป็น ที่อยู่อาศัย หาใช่ป่าไม่  หากเป็นป่าจริงๆ คิดดู เราจะมีต้นไม้ อุดมสมบูรณืมากมาย ขนาดใหนหนอ ฉันฟังยายเล่า แล้วก็ ถอนใจอย่างแสนเสียดาย ต้นไม้ ที่มันพากัน ล้มหาย หนีหน้า แทบจะไมมีหลงเหลือ ในป่า ก้เถอะ ฟังยายเล่าดีกว่า 
ยายเล่าว่า บ้านพักข้าราชการในต่างจังหวัด ที่จังหวัดพิษณุโลกในสมัยนั้น บ้านจะปลูก ห่างกันเป็นระยะๆ ที่กว้างมากมีถนนราดยาง ต้นไม้ปลูกริมถนนสองข้างทาง สูงใหญ่ กลางคืนจะมืดมาก เพราะไม่มีไฟฟ้าใช้ ส่วนใหญ่จะใช้รถจักรยาน ถ้าใครมีรถขับ ก็ต้องนับว่ามีฐานะร่ำรวย  ตอนนั้น คนจะใช้รถยุโรป ยี่ห้อ ดอร์จ เครื่องยนตร์ดังมาก 
เพราะหยั่งงี้ พวกเด็กๆจะวิ่งเล่น กันอย่างสนุกสนาน อิสระเสรี 
พวกข้าราชการ จะขี่รถจักรยานไปทำงาน คุณพ่อมีคันนึง  ท่านแต่งชุดข้าราชการสีกากี กางเกงขาสั้นคลุมเข่า รองเท้าคัดชู เข็มขัดหนัง ขัดเงา ผมแสกกลาง ฉันนั่งนึกเท่าไร ก็ให้นึกไม่ออกจริงๆ