๓.การสัมผัส สัมผัสในบท สัมผัสประเภทแรก คือคำคล้องจอง ที่เป็นสัมผัสบังคับภายในบท เรียกอีก อย่างว่า "สัมผัสนอก" หมายถึงสัมผัสที่กำหนดเป็นแบบแผนในการประพันธ์ โคลง เป็นสัมผัสสระ คือมีเสียงสระและตัวสะกดมาตราเดียวกัน ดังนี้ อีกทั้ง รูปวรรณยุกต์ ก็ต้องเป็นรูปเดียวกัน บาทแรก คำสุดท้ายของวรรคที่ 2 สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคแรก ในบาท ที่ 2 และ 3 ซึ่งต้องเป็นคำสุภาพ คือคำที่มิได้กำหนดรูปวรรณยุกต์ ทั้ง เอก โท ตรีและจัตวา บาทที่ 2 คำสุดท้ายของวรรคที่ 2 สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคแรก ในบาท ที่ 4 ซึ่งต้อง เป็นรูปวรรณยุกต์ โท จึงมักเรียกว่า เป็นคู่ โท ขนาดที่ นักแต่งโคลงบางท่าน บอกว่า ก