::สมหวัง::

ก่อพงษ์ พงษพรชาญวิชช์

ก่อพงษ์  พงษพรชาญวิชช์
              22  เมษายน 2550
      	ฤดูกาลหย่อนบัตรเลือกตั้งผ่านพ้นไปแล้ว     หลายปีก่อนสมหวังเคยเก็บเอาเศษกระดาษและแผ่นป้ายหาเสียงมาก่อไฟหุงข้าวได้หลายวัน   คราวใดมีการหาเสียงเข้มข้นชิงไหวชิงพริบ  เขาจะมีรายได้จากการขายเศษแผ่นป้ายหาเสียงไว้ซื้อปลาทู กะปิ น้ำปลากินได้หลายวัน  ปีนี้เขาป่วยด้วยโรคแข้งขาไม่มีแรง จึงหาเงินหาทองไม่คล่องนัก
	สมหวังเคยทำนาไร่แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ  รถไถนาเดินตาม รถเครื่องและเครื่องอำนวยความสะดวกอีกหลายอย่าง รวมทั้งที่ดินต้องขายเทเพื่อใช้หนี้และรักษาชีวิต   ชีวิตของเขาพลิกจากหลังมือเป็นหลังเท้ากลายเป็นคนเก็บขวดขายในเขตชานเมือง  อาศัยอยู่ในเพิงข้างสวนสาธารณะ  ลูกและเมียของเขาพากันขึ้นสวรรค์ไปจนหมดแล้วด้วยโรคเดียวกับที่เขากำลังเผชิญอยู่
	สมหวังทำเพิงหลบแดดพักพิงอิงกายอยู่กับเพื่อนต่างถิ่นแต่ไม่ต่างจุดกำเนิด  พวกเขามาจากนาทั้งนั้น   นาที่พาให้คนพลัดหลงเข้าไปในเมือง
	แต่ก่อนโน้นนะ  บ้านข้าไม่อดไม่อยาก    กบเขียดนี่เปิดเอาตามกอหญ้าตามคันนา   สมหวังโอ่กับเพื่อนจากภาคเหนือ
	
	แต่ตอนนี้หาฟังเสียงได้บ้างหรือเปล่าเวลาฝนฟ้าตกฝนลง
	เอ้อ..มันก็ดับแนว คือตายไปบ้างหละ  เพราะคนหาไปขาย  ไม่ใช่แค่หากิน
	ข้าว่ามันสูญพันธุ์เพราะยาฆ่าแมลงม้าง ทุกวันนี้คนใช้ยาอย่างกับน้ำ   
	สมหวัง อึ้ง  กับคำของเพื่อนชาวเหนือ   ตอนที่ยังหนุ่มแน่นเขาเห็นชาวบ้านใช้ยาปราบศัตรูพืชอย่างเป็นล่ำเป็นสัน ราวมันไม่มีพิษต่อคน    เกษตรตำบล  อำเภอ จังหวัดสนับสนุนให้ชาวบ้านใช้กันทั้งนั้น เขาจึงเอาอย่างบ้าง
	เออ.. ข้าก็ไม่แน่ใจเหมือนกัน  ลูกเมียข้าที่ป่วยตายไปหลายปีก่อน  กำนันก็ว่ามันเป็นเพราะยาฆ่าแมลงที่ข้าใช้
	นั่นไง  ข้าว่าแล้ว ..  แต่ว่า...ที่บ้านข้าก็เหมือนกันแหละ..ปลูกอะไรก็พ่นยาทั้งนั้น   
	เพื่อนใหม่ของสมหวัง เคยเป็นเจ้าของที่ดินกว้างใหญ่ ปลูกพืชผักส่งมาขายกรุงเทพฯ   แต่เมื่อลูกเมียล้มป่วย  เงินทองที่เก็บสะสมเอาไว้ก็ต้องจ่ายออกจนหมดเพื่อยื้อชีวิตพวกเขา  กับใช้หนี้ที่ทบดอกทบต้น
	เออ  วันก่อนข้าดูข่าวทีวีในร้านข้างโรงหนัง  นายกคนใหม่เขาบอกจะพัฒนาประเทศโดยทำให้ประชาธิปไตยกินได้นะ  แกได้ดูหรือเปล่า เพื่อนบ้านของสมชายถาม
	
	ข้ามัวแต่เก็บขวดเพลินไม่ได้ดูข่าวอะไร  เขาว่าไงล่ะ
	ก็ว่าทำนองว่า  ประชาธิปไตยต้องให้คนมีกินด้วย ไม่ใช่แค่ไปลงคะแนนเลือกตั้ง
	เข้าท่าแฮะ   แต่มันจะทำได้หรือ  ขนาดคนก่อน ว่ามีเงินเยอะ ๆ นึกว่าจะแจกพวกเรา ก็ไม่ได้แจก   หลายคนยังว่าท่านโกงบ้านโกงเมืองบ้าง  ไม่เสียภาษีบ้าง
	ก็ไม่รู้แล๊ว      เลือกผู้แทนมาก็หลายหน  พวกเขาก็ว่าคล้าย ๆ อย่างนี้กันทั้งนั้นนี่  เรื่องโกงหรือไม่โกงข้าไม่รูด้วย   คนทำเขาคงรู้เองแหละ
	เออ  เขาก็คงรู้ตัวหรอก  ไม่ใช่ละเมอเก็บขวดขายแบบเรา ๆ   นักสู้ต่างภาคต่างหัวเราะแล้วก็แยกแบกถุงเก็บขวดพลาสติกและขยะอื่นเพื่อแยกขาย
	การเลือกตั้งยุคก่อน ๆ ผู้หาเสียงจะติดป้ายโฆษณาไว้ตรงไหนก็ได้ตามใจที่จะเห็นว่าเหมาะสมหรือไม่เหมาะสมด้วยตนเอง    แต่เมื่อมีการแข่งขันที่รุนแรงขึ้นระหว่างพรรคการเมืองเงินหนากับพรรคการเมืองที่ไม่ค่อยมีทุน ก็เกิดกฎเกณฑ์ที่จะช่วยให้การแข่งขันมีความยุติธรรมบ้างโดยมีการกำหนดอาณาบริเวณที่จะติดแปะแผ่นหรือป้ายหาเสียงอย่างเป็นที่เป็นทาง   แต่กระนั้นก็ตามก็ยังมีต้นไม้หลายตนในหลายที่ที่ผู้หาเสียงนิยมเอาโปสเตอร์ขนาดไม่กว้างยาวมากนักไปติดไว้   นัยว่าเพื่อเป็นศิริมงคลตามชื่อของต้นไม้และเพื่อเสริมบารมีในการแข่งขันชิงชัย    ป้ายตามต้นไม้นี่เองที่คนหาเสียงมักไม่ค่อยเก็บคืน ในยุคที่เพิ่งเลือกตั้งไปหยก ๆ ก็ยังพอมีให้เห็น
	เฮ้ย   ป้ายนี้ของกู  กูจองไว้ตั้งแต่เมื่อวาน  คนเก็บของผมหยิกผิวคล้ำ คงเป็นหน้าใหม่ที่เข้าสู่อาชีพนี้  แสดงความเป็นเจ้าของ   แต่ไม่เป็นไรว่ะ   กูมีน้ำใจ   ถ้ามึงปีนขึ้นเอาได้กูยกไหม้มึงเลย   เขาพูดแล้วก็นั่งลงพักเหนื่อย  ปาดเหงื่อที่ย้อยระคาง
	แกพูดจริงนะ   ข้ายังพอปีนได้
	เอาเลย  คนหัวหยิกว่า  ทั้งเชิดหน้าและหลิ่วตา
	สมหวังคนแข้งขาไม่ค่อยมีแรงวางถุงเก็บขยะพิงไว้กับต้นคูณที่กำลังจะปีน   ราชพฤกษ์ต้นนี้เคยออกดอกสะพรั่งทุกปี  แต่ปีที่มีการเลือกตั้งปีนี้กลับไม่ยอมออกดอก   แถมมีทีท่าว่าจะทิ้งใบโดยไม่สนใจฤดูกาล   เขาออกแรงดึงกายขยับขึ้นไปใช้แข้งขาที่บังคับได้บ้างไม่ได้บ้างยันช่วย   แค่เอื้อมือคว้าเขาก็จะได้แผ่นกระดาษแข็งกว้างไม่กี่คืบนั้นลงมาสะสมเพื่อรวมขาย ณ เสี้ยวอึดใจนั้นคนหัวหยิกที่อยู่ข้างล่างก็คิดไม่ซื่อ  มันฉวยเอาของที่ตนเองไม่ได้ออกแรงเก็บได้ก็กะเผลกออกไปโดยเร็ว  สมหวังเหนื่อยอ่อนจะหมดแรงแต่ก็กัดฟันค่อยไถลลงมาตามลำต้นคูน  แต่กระนั้นเปลือกคูนก็ก่อริ้วรอยปริ่มเลือดเป็นสัญลักษณ์ตอบแทนความพยายาม   คนสู้ผู้ซื่อนั่งถอนหายใจเหน็ดเหนื่อยอยู่ใต้ร่มคูนใบน้อยนึกย้อนไปถึงวันที่เขาสูญเสียที่นาให้กับนายทุนเงินกู้  น้ำตาของเขารินไหลออกจากขอบตาโดยไม่รู้ตัว
	ข้าโดนอ้ายดำ  จากไหมไม่รู้มันแย่งเอาถุงขวดไป  สมหวังปรับทุกข์กับเพื่อนหน้าเพิงพัก
	อ้ายดำเดินกระเผลก หัวหยิก หน้าตาเจ้าเล่ห์ใช่ไหม 
	 นั่นแหละ   มันวิ่งไปทางนู้น สมหวังชี้ไปทางซ้ายของเพิงที่พักที่หันไปทางทิศตะวันตก
	อ้ายนี่ท่าทางมันไม่น่าไว้ใจ  แกเก็บเงินของแกไว้ดีนะ  เดี๋ยวมันอาจมารือข้าวของเอา
	ไม่มีทางดอก   เงินของข้าอยู่ในธนาคาร
	แหม  ทันสมัยจังวะแก   มีบัตรเครดิตด้วยหรือเปล่า
	ดิดเดิดอะไรกัน   มอซออย่างเราใครเขาจะทำให้
	มันก็ไม่แน่ร๊อก   ใครมีเงิน คนก็นับเป็นน้อง ใครมีทองคนก็นับเป็นพี่  เก็บของขายอย่างพวกเรา  บางทีนายกอาจเชิญไปออกทีวีด้วยก็ได้
	ไปออกทีวีเรื่องอะไรล่ะ  สมหวังถาม
	อ้าว  ก็เก็บขยะจนรวยไง   หนุ่มใหญ่จากสองภาคต่างหัวเราะขึ้นพร้อมกัน
	ตอนหนุ่มแน่น  สมหวังได้ชื่อว่าเป็นคนที่ปีนต้นไม้เก่งยังกะลิง  มะพร้าว ตาล  หมาก ในสวนของคนข้างบ้าน หรือแม้แต่คนละคุ้ม   สมหวังก็ถูกเรียกไปพิชิตมาแล้ว  เขาใช้วิธีเอายางคล้องตีน เอาแขนโอบไม้ค่อยไต่ขึ้นสูง  ต้นหมากลำเท่าเข้าก็ขึ้นได้   ต้นตาลลำเท่าครกก็ขึ้นได้  ลงจากต้นไม้ก็รับเงินหรือไม่ก็รับหมาก รับตาลเป็นสินจ้างรางวัล    แต่ต้นประชาธิปไตยที่เขาปีนเมื่อเช้า ไม่เล็กไม่ใหญ่  ไม่สูงมากนั้นแต่เขาปีนเกือบไม่ถึงเป้าหมาย   ป้ายหาเสียงอีกสี่ห้าป้ายที่หมายตาเอาไว้บนต้นคูนต้นอื่น ๆ  เป็นความหวังที่ไม่ไกลเกินคว้าที่จะเติมตัวเลขในบัญชีคนจน  แต่แข้งขาและเรี่ยวแรงที่มีอยู่มันจะมากพอล่ะหรือที่จะป่ายปีนเอาป้ายหาเสียงที่เหลือ
	ไปเก็บป้ายทางโน้นด้วยกันไหม  ตรงสวนพักผ่อนชานเมือง  ขวด กับกระป๋อง เยอะน่าดู  ตรงนั้นมีอะโหลเสียงตามสายฟังข่าวคราวด้วยในตอนเที่ยงวัน   สมหวังชี้มือไปทางขวาของเพิงที่พัก ที่เป็นที่สวนพักผ่อนที่ค่อนข้างโทรม   ที่นั่นมีแผ่นป้ายหลายอันที่ถ้าเก็บลงมาขายได้ก็ได้หลายตังค์  เราแบ่งกัน
	ข้าไม่แย่งแกหรอก   จะไปด้วย  เป็นเพื่อน   แต่แกเก็บเอาเถอะ   ถ้าแกรวยข้าก็ได้เพื่อนเป็นคนรวย เท่านี้ก็ดีใจแล้ว   
	เอาน่า   ของที่ควรแบ่งก็ต้องแบ่ง
	แล้วอะไรที่ไม่ควรแบ่ง   คนเหนือมีอารมณ์ขัน
	เมียสิ  เหอ เหอ  เหอ  คนแข้งขาไม่ค่อยมีแรงมีอารมณ์ขันมากว่าอีก
	เอ้า..ไปก็ไป  พรุ่งนี้เราออกแต่เช้าเนอะ 
	สมหวัง ตอนที่ยังมีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง  ทำนาขยันขันแข็ง   เขาได้ทำหน้าที่สำคัญให้นักการเมืองด้วย  นั่นคือช่วยหาเสียง   เขาเดินแจกบัตรแนะนำตัวไปทั่วบ้าน   แต่คนที่เขาหาเสียงช่วยไม่รับเลือกตั้งเป็นผู้แทนราษฎร์  ยุคนั้นโรคร้อยเอ็ดเป็นโรคระบาดที่รุนแรงกว่าไข้หวัดนกและโรคซาร์  ใครไม่แจกเงินซื้อเสียงไม่มีโอกาสได้เป็น ส.ส.   ชาวบ้านทั่วไปไม่ได้คาดหวังว่า ส.ส.จะเข้าไปร่างกฎหมายที่จะทำให้ชาวบ้านชนบทมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น  และกฎหมายก็เป็นเรื่องที่ชาวบ้านต้องเกี่ยวข้องด้วยเฉพาะยามเดือดร้อนและได้รับภัยจากโจรทั้งในและนอกเครื่องแบบ  ส่วนใครจะเป็น ส.ส.ของใคร  รับเงินเพื่อจะยกมือให้ใคร หรือหุบปากที่จะไม่พูดถึงความฉ้อฉลของใคร ชาวบ้านไม่ได้สนใจ    คนที่สนใจก็คงพอจะมี คือคนที่พอมีจะกิน  ที่มีเวลาฟังวิทยุ  ดูทีวี  หรืออ่านข่าวตามที่อ่านหนังสือประจำคุ้ม    การเลือกตั้งหนต่อ ๆ มาสมหวังไม่ได้ช่วยอะไร เพราะมีคนที่ทำหน้าที่นั้นเป็นเครือข่ายเข้มแข็งกว่า  บางคนรวยขึ้นในพริบตา  บางคนก็จมอยู่ในวังวนของนักหาเสียงไม่มีวันจบสิ้น ทั้งระดับหมู่บ้าน ตำบล  วนๆ เวียน ๆ แบบนักประชาธิปไตยใหญ่ทั้งคำพูดและท่าทาง  เมื่อสมหวังสูญเสียที่ดินแปลงสุดท้ายเขาก็หันหลังให้กับการรับใช้การเมืองทุกระดับ  
	เช้าใหม่สดใสนัก   หมอกและควันกรุ่น เบาบางแลเห็นได้ทั่วเพิงของคนเก็บขยะอย่างกับฉากในหนังดัง   สมหวังกินข้าวต้มกับปลาเค็ม  เขาแบ่งปลาเค็มให้เพื่อนที่ชวนกันไว้เมื่อวาน  วันนี้เขามีความหวังที่จะเพิ่มเงินในบัญชีของเขาอีกหลายสิบ   กินมื้อเช้าเสร็จเขาก็เตรียมถุงรอเพื่อน  ฮัมเพลงลูกทุ่งจังหวะโจ๊ะ ๆ  
	สดใสจังแกนี่   อารมณ์ดีตลอดปีตลอดชาติเลยว่ะ
	จะให้ต้องทุกข์ใจอะไรนักหนา   ความสุขนี่ไม่เกี่ยวกับเงินกับทอง
	เออ  พูดเป็นปรัชญาเข้าไป   จะไปกันได้หรือยังล่ะวุ้ยท่านสมหวัง
	ไป ไปกัน
	
	นักสู้ทั้งสองเก็บขวดพลาสติกที่คนทิ้งตามข้างทางไปจนถึงที่ที่เป็นเป้าหมาย  ราชพฤษ์สองข้างทางทิ้งดอกไปนานมากแล้ว   ใบของไม้ดอกเหลืองเหี่ยวเฉาเพราะขาดคนใส่ใจ   ไม่น่าเชื่อว่าไม้นามมงคลนี้จะเหี่ยวและเฉาลงมากมายขนาดนี้   แต่ก่อนออกดอกเหลืองอร่ามใครแลเห็นก็ชื่นเย็นสบายตา   บัดนี้เป็นเพียงที่ติดประกาศของนักเลือกตั้งโดยนักหาเสียงมักง่ายเท่านั้น
	แกจะขึ้นไหวหรือสมหวัง
	คงพอได้  เมื่อวานข้าก็ปีนเอาลงมาหลายอัน
	ต้นนั้นใช่ไหม คนเหนือชี้ไปที่ต้นลำต้นไม่ใหญ่นัก
	ใช่ๆ   ต้นนั้นนั่นแหละ
	แต่พวกนี้มันมีมดเยอะนะ   เดี๋ยวมดก็รุมกัดตกตายหรอก
	ไม่เห็นยาก  ใช้แป้งทาตัวมดก็ไม่ตอมแล้ว
	แต่ไหนล่ะแป้ง
	ข้าไม่ได้เอามาว่ะ   นึกว่าจะไม่มีมด
		อย่าปีนเลยนะ ตกลงมาแล้วมันไม่คุ้ม   แข้งขาหักข้าไม่มีเงินช่วยหรอกนะ
		ไม่เป็นไร   รับรองข้าไม่ตก
		สมหวังยังดื้อดึง   เหมือนกับตอนที่ยังทำนาได้  ตอนนั้นผู้เฒ่าในหมู่บ้านหลายคนเตือนเขาเรื่องปุ๋ยและยาฆ่าแมลง เขาก็ไม่ฟังเพราะได้ไปดูงานการปลูกผักแบบใช้ฮอร์โมนและปุ๋ยเคมีแบบเข้มข้นที่ภาคเหนือกับเกษตรอำเภอและเจ้าของร้ายขายเคมีเกษตร  เขาเชื่อมั่นมากที่จะลืมตาอ้าปากจากการปลูกข้าวและพืชผักขาย   แต่เมื่อรู้สึกตัวก็สาย  เงินที่ได้ไม่พอค่ายารักษาโรคภัยอาการพิลึกที่คร่าชีวิตคนในครอบครัวเขาลงทีละคน
		งั้นก็ตามใจว่ะ   ถ้าเนื่อยก็บอกข้านะ  จะช่วย  แต่คงช่วยได้ไม่มาก  ข้าก็ไม่ค่อยมีแรง
		สมหวังปีนต้นประชาธิปไตยต้นแรกสำเร็จ  เขาได้กระดาษแข็งแผ่นโตพอที่จะสะสมไว้รวมขายได้ในไม่กี่นาที  มดตอมเขาพอดู   แต่พอทนได้
		ไม่ไหวก็หยุดนะ  รักษาชีวิตไว้ดีกว่า
		เหอะน่า  ข้ายังไหว  ปีนต้นไม้แค่นี้ไม่ถึงแก่ชีวิตหรอกน่า   ถ้าเหนื่อยข้าก็จะหยุด
		เออ  มันก็ต้องอย่างนั้น   ดูต้นคูนต้นนั้นซีวะ  ไม่ยักกะมีมด   ท่าทางจะปีนง่ายด้วย ต้นก็เอน ๆ  กิ่งใหญ่ทางด้านขวาดูเหมือนจะเป็นโพรงด้วย  เฮ้ยต้องระวังงูนะ 
		 เคาะต้นไม้ดูก็รู้ว่ามีงูไหม  ถ้ามีมันต้องออกมา 
		มันคงมีงูขี้เซาบ้างหรอกน่า
		แมวเซา
		ม่ายช่าย   งูนอนน่ะ
		สมหวังเอาไม้เคาะที่โคนต้นคูนหลายครั้ง แต่ก็มองไม่เห็นว่ามีสิ่งใดไต่ออกมาจากโพรงตรงนั้น
		ข้าจะปีนล่ะนะ  แกช่วยดันนิดหนึ่ง
		อ้าวเฮ้ย   ไหนบอกว่ามีแรงไง
		ก็มี    ถ้าดันมันก็ปีนขึ้นง่าย
		เออ  งั้นก็จะช่วยดัน
		ขอบใจ  ขอบใจเพื่อน   ถ้าขายได้ข้าแบ่งให้ครึ่งนึง ดีไหม
		ก็ตามใจแกเถอะ
		สมหวังปีนต่อด้วยแรงของตัวเอง  ก่อนที่จะถึงกิ่งใหญ่ที่ชี้ไปทางขวา  เขาสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงบางอย่าง  ใช่แล้วมันคือหางของงูชนิดใดชนิดหนึ่ง   เพื่อของสมหวังของก็มองเห็น  งูโผล่หางออกมาให้เห็นยาวขึ้นก่อนที่คนปีนต้นไม้จะเอื้อไปถึงคาคบ  อารามตกใจทำให้มือไม้เขาป่ายคว้าไปถูกแผ่นป้ายหาเสียงและจับหมับเข้าที่ปลายหางงูแทนกิ่งไม้ใหญ่  งูตกใจ และคนก็ตกใจ   ชั่วเศษวินาทีที่งูกระโจนพรวดและไต่เร็วไปตามกิ่งไม้ก็เป็นวินาทีที่มือของสมหวังพลัดหลุดจากกิ่งก้านและลำต้นของไม้   คนแข้งขาไม่ค่อยมีแรงพลาดท่าตกลงมาเอาแขนยันพื้น   เพื่อนของสมหวังร้องเสียงหลงด้วยความตกใจ  แต่ก็ช่วยอะไรไม่ทัน   สมหวังร่วมมากองอยู่กับพื้น มือซ้ายของเขากุมข้อมือขวา สีหน้าเจ็บปวดสาหัส  ป้ายหาเสียงของนักเลือกตั้งยังห้อยต่องแต่งจะหลุดไม่หลุดแหล่อยู่ตรงนั้น  
		แกเจ็บมากหรือเปล่าสมหวัง  คนเหนือเข้าไปพยายามพยุงให้เขานั่ง
		โอ๊ย   เจ็บ  เจ็บซี่โครงและแขน
		ขณะที่คนเจ็บและเพื่อนของเขากำลังดิ้นรนช่วยเหลือกันอยู่ตามลำพัง   ก็เป็นเวลาที่เสียงตามสายของสวนพักผ่อนชานเมืองเปิดถ่ายทอดเสียงรายการนายกฯพูดกับพลเมือง
		..ผมจะทำให้ประชาธิปไตยเป็นประชาธิปไตยที่กินได้    คือประชาชนต้องมีอยู่มีกินจากประชาธิปไตย   ไม่ใช่แค่เลือกตั้งแล้วก็จบแบบที่ผ่านมา..จะไม่มีคนไม่มีกินอีกต่อไป
		ณ วินาทีนั้น ทั้งคู่นิ่งสนิท จดจ่อ เงี่ยหูฟัง  คนที่ร่วงลงมาจากต้นประชาธิปไตยเหมือนหลุดพ้นไปชั่วขณะจากความทุกขที่กำลังทำให้ข้อมือบวมเป่งและซี่โครงขยับแกรก ๆ